Του Γεωργίου Βαρουχάκη, Md, PhD

Διευθυντή Α΄ Πνευμονολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center

Ο Νοέμβριος είναι ο μήνας που θυμόμαστε τα νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος, αφού παγκοσμίως γιορτάζεται στις 12 του μήνα η Ημέρα κατά της Πνευμονίας και στις 18 Νοεμβρίου η Ημέρα κατά της Χρονίας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας. Ο τραγικός φετινός Νοέμβριος όμως θα μείνει αξέχαστος, όχι για επετειακούς λόγους αλλά για την υγειονομική λαίλαπα του Covid-19. Ας κάνουμε μερικές παρατηρήσεις.

Το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα περιλαμβάνει τη μύτη, τις αμυγδαλές και τον λάρυγγα και την τραχεία, ενώ το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα τους βρόγχους, τα βρογχιόλια και τις κυψελίδες.

Η πνευμονία είναι λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού.

Κύριοι μικροοργανισμοί που μας προσβάλλουν είναι:

• Βακτήρια, όπως ο πνευμονιόκοκκος, ο σταφυλόκοκκος, ο μηνιγγιτιδόκοκκος, ο αιμόφιλος, η λεγιονέλλα, τα χλαμύδια κ.λπ.
• Ιοί: της γρίπης, της ιλαράς, Covid και πολλοί άλλοι.

Διακρίνουμε λοιπόν δύο κύριες κατηγορίες πνευμονίας: τη βακτηριακή πνευμονία και την ιογενή πνευμονία.

Βακτηριακή πνευμονία

Πρόκειται για λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού, που οφείλεται σε κάποιον από τους προαναφερόμενους μικροοργανισμούς. Εκδηλώνεται με πυρετό, ρίγος, ενίοτε δύσπνοια και πόνο στον θώρακα. Μερικές φορές παρατηρείται μικρή ποσότητα αίματος στα πύελα.

Η βακτηριακή πνευμονία είναι η κύρια αιτία θανάτου στα παιδιά κάτω των πέντε ετών στις οικονομικά αδύναμες χώρες. Η πορεία της εξαρτάται από το εάν συνυπάρχουν επιβαρυντικοί παράγοντες, όπως ανοσοκαταστολή και υποκείμενα νοσήματα.

Η βακτηριακή πνευμονία αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά.

Ιογενής πνευμονία

Οφείλεται σε οποιονδήποτε ιό. Μεταδίδεται με σταγονίδια του βήχα, της ομιλίας κ.λπ. από άτομο σε άτομο. Ο ιός προσβάλλει τα κύτταρά μας για να αποθέσει το γενετικό του υλικό, δηλαδή να πολλαπλασιαστεί και να εξασφαλίσει απογόνους –όπως κάνουν όλα τα όντα του ζωικού και φυτικού βασιλείου. Οι ιογενείς πνευμονίες είναι δυσίατες και συχνά θανατηφόρες.

Ο κορονοϊός της τρέχουσας επιδημίας οδηγεί πολλές φορές σε θάνατο διότι έχει και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ανατρέπει με άγνωστο ακόμη τρόπο τους μηχανισμούς άμυνας και προκαλεί γενικευμένη νόσο. Επίσης προσβάλλει το επιθήλιο των αγγείων και προκαλεί θρόμβους (θρομβογένεση).

Η συμπτωματολογία της ιογενούς πνευμονίας είναι επίσης ο πυρετός, ο βήχας και η δύσπνοια.

Τα αντιβιοτικά δεν δρουν εναντίων των ιών.  Τα όπλα μας εδώ είναι περιορισμένα. Επειδή όμως κατά τον Ηράκλειτο «πόλεμος πατήρ πάντων», ο πόλεμος εναντίον του ιού που προκαλεί την τρέχουσα επιδημία εμπλούτισε τις γνώσεις μας και τα όπλα μας εναντίον των ιών.

Τι εμβόλια υπάρχουν;

1. Το πολυπόθητο που αναμένεται.
2. Αντιγριπικός εμβολιασμός. Πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο:

• σε όσους πάσχουν από νοσήματα του αναπνευστικού, της καρδιάς, μεταβολικά νοσήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και η παχυσαρκία, και νεοπλασματικά νοσήματα
• σε όσους είναι άνω των 65 ετών
• στις εγκυμονούσες
• σε περιπτώσεις αλκοολισμού.

3. Εμβόλια έναντι του πνευμονιόκοκκου. Συνιστώνται σε άτομα:

• με πνευμονοπάθεια, καρδιοπάθεια και λοιπά υποκείμενα νοσήματα
• άνω των 65 ετών
• που εγκυμονούν.

Υπάρχουν δύο είδη εμβολίων πνευμονιοκόκκου και η επιλογή γίνεται από τον γιατρό.

Γενικά μέτρα προφύλαξης

• Καλός αερισμός των χώρων διαβίωσης και εργασίας
• Αποφυγή συγχρωτισμού
• Ατομική καθαριότητα
• Συμμόρφωση με τις εκάστοτε οδηγίες των ειδικών και αρμοδίων