Διαγιγνώσκει και σταδιοποιεί τις νόσους, υποδεικνύει τη θεραπεία και προβλέπει την εξέλιξη, ενώ ταυτόχρονα παίζει βασικό ρόλο στη διερεύνηση των αιτιοπαθογενετικών μηχανισμών. Οι νέες τεχνολογίες στους τομείς της ανοσολογίας (ανοσοϊστοχημεία), της μοριακής βιολογίας και της γενετικής (π.χ. αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης-PCR) έχουν ανοίξει νέους ορίζοντες στις δυνατότητες και προοπτικές της παθολογικής ανατομικής όσον αφορά την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των νόσων.