Χειρουργού-Μαστολόγου, Αναπλ. Διευθύντριας Κέντρο Μαστού Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center
Στον δυτικό κόσμο μία στις οκτώ γυναίκες αναπτύσσουν καρκίνο τού μαστού κάποια στιγμή της ζωής τους. Περίπου το 60% των γυναικών θα εμφανίσει κάποια από τις καλοήθεις παθήσεις τού μαστού και θα αποταθεί σε ειδικό για την αντιμετώπισή τους. Η ανακάλυψη ενός νέου ευρήματος στον μαστό προκαλεί φόβο και αγωνία στις γυναίκες. Ωστόσο, όταν μια γυναίκα αγαπά και φροντίζει το σώμα της, αναγνωρίζει πρώιμα όποιο πρόβλημα παρουσιαστεί και μπορεί να το αντιμετωπίσει αποτελεσματικά.
Τα συνηθέστερα προβλήματα που μπορεί οδηγήσουν μια γυναίκα σε χειρουργό μαστού είναι:
- Όγκος στον μαστό: Μπορεί να εμφανιστεί, ανεξάρτητα με την ηλικία. Η αξιολόγηση γίνεται με την κλινική εξέταση και τον απεικονιστικό έλεγχο (υπερηχογράφημα, μαστογραφία, μαγνητική μαστογραφία), ενώ, αναλόγως των ευρημάτων, μπορεί να απαιτηθεί και βιοψία.
- Διαταραχή στη μαστογραφία: Μπορεί να αφορά ένα ογκίδιο, μικρο-αποτιτανώσεις ή διαταραχή στην αρχιτεκτονική του μαστού. Σε πολλές περιπτώσεις η εντοπιστική μαστογραφία μπορεί να λύσει το δίλημμα, ενώ άλλοτε μπορεί να απαιτηθεί βιοψία.
- Έκκριμα στη θηλή: Είναι συχνό σε γυναίκες που έχουν γεννήσει πρόσφατα ή/και έχουν θηλάσει. Μπορεί να εμφανίζεται μέχρι και δύο χρόνια μετά τον τοκετό και αφορά και τους δύο μαστούς. Επίσης, μπορεί να οφείλεται σε υποθυρεοειδισμό, σαν παρενέργεια από κάποια φαρμακευτική αγωγή ή σε αδένωμα της υποφύσης. Ένα έκκριμα αιματηρό ή διαυγές που είναι αυτόματο και προέρχεται από τη μία θηλή, μπορεί να οφείλεται σε θήλωμα ή/και σε καρκίνο.
- Εισολκή της θηλής: Πολλές γυναίκες εκ γενετής παρουσιάζουν εισολκή θηλής ή έχουν θηλές που περιστασιακά εισέρχονται ή εξέρχονται. Αυτός ο τύπος εισολκής δεν είναι ανησυχητικός. Αν μια γυναίκα παρατηρήσει σταδιακά εισολκή της θηλής της χωρίς εμφανή λόγο, θα πρέπει να αποταθεί σε ειδικό γιατί πολλές φορές αφορά το πρώτο σημάδι ενός καρκίνου.
- Αλλαγές στο δέρμα του μαστού: Δερματικά προβλήματα στον μαστό μπορεί να αφορούν κνησμό, απολέπιση, οίδημα, ερυθρότητα ή αλλαγή στο χρώμα. Αν και συνήθως δεν οφείλονται σε σοβαρό πρόβλημα, θα πρέπει μια γυναίκα να εξεταστεί από ειδικό, γιατί κάποιες σοβαρές μορφές καρκίνου εμφανίζονται με δερματική αλλαγή.
- Ευαισθησία ή πόνος στον μαστό: Ο πόνος στον μαστό συχνά οφείλεται σε προβλήματα εκτός μαστού (μυϊκά, συνδεσμικά, δερματικά ή αυχενικά). Σε πολύ λίγες περιπτώσεις, ο πόνος στον μαστό οφείλεται σε καρκίνο.
Τι σημαίνει ο πόνος στον μαστό;
Ο πόνος στο μαστό (μαστοδυνία ή μασταλγία) είναι συχνό σύμπτωμα στις γυναίκες και ενίοτε στους άνδρες. Τις περισσότερες φορές σχετίζεται με καλοήθεις καταστάσεις, όπως ινοκυστικές αλλαγές, κύστεις ή ινοαδενώματα.
Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο καρκίνος μαστού σπάνια εμφανίζεται με πόνο, καθώς η συσχέτιση αυτή αφορά μόνο ένα ποσοστό 0,5-3,3%.
Πρέπει, λοιπόν, να εκτιμήσουμε αν ο πόνος οφείλεται σε φυσιολογικές αλλαγές που σχετίζονται με τη λειτουργία των ορμονών ή σε παθολογικά αίτια.
Στα 2/3 των περιπτώσεων, ο πόνος στο μαστό είναι περιοδικός (επαναλαμβανόμενος): Ο περιοδικός πόνος σχετίζεται με τις αλλαγές στις ορμόνες κατά την αναπαραγωγική περίοδο των γυναικών και εμφανίζεται μία εβδομάδα πριν την περίοδο. Είναι διάχυτος και εμφανίζεται συνήθως και στους δύο μαστούς, αν και υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί να εμφανιστεί μόνο στον έναν.
Υπάρχει όμως και ο μη κυκλικός πόνος, που μπορεί να οφείλεται σε:
- Κύστεις ή μορφώματα (ινοαδενώματα)
- Μαστίτιδα – συχνά και σε γυναίκες που θηλάζουν, ειδικά τον πρώτο μήνα
- Θεραπεία υποκατάστασης μετά την εμμηνόπαυση
- Ευμεγέθεις μαστοί
- Ιδραδενίτιδα
- Άλλες αιτίες, όπως τραύμα, εγκυμοσύνη, θρομβοφλεβίτιδα, λήψη φαρμάκων
- Φλεγμονώδη καρκίνο του μαστού
- Υπάρχουν γυναίκες που παραπονούνται για πόνο στο μαστό, ο οποίος προέρχεται από άλλες παθήσεις εκτός μαζικού αδένος, όπως:
- Βλάβη στο θωρακικό τοίχωμα
- Βλάβες στη σπονδυλική στήλη
- Μεσοπλεύρια νευραλγία από αναπνευστική λοίμωξη ή τραύμα
Ο διαγνωστικός έλεγχος της μαστοδυνίας ξεκινά με τη λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού και κλινική εξέταση-ψηλάφηση του/της ασθενούς από τον ειδικό χειρουργό μαστού.
Εάν κριθεί απαραίτητο, ο έλεγχος συμπληρώνεται με υπερηχογράφημα, μαστογραφία ή/και μαγνητική μαστογραφία.
Ο πόνος αντιμετωπίζεται με απλά αναλγητικά (παρακεταμόλη ή ήπια αντιφλεγμονώδη) και με ένα καλά υποστηρικτικό στηθόδεσμο.
Σε ορισμένες γυναίκες φαίνεται να βοηθά η βιταμίνη Ε ή το έλαιο νυχτολούλουδου, που δεν ανήκει στα φάρμακα αλλά στα σκευάσματα υγιεινής διατροφής.
Το σημαντικό για μια γυναίκα που έχει πόνο στο μαστό είναι να μην πανικοβληθεί και να απευθυνθεί σε χειρουργό μαστού για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
