Διευθυντή Η' Ορθοπεδικής Κλινικής, υπευθύνου Ιατρείου Οστεοπόρωσης Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center
Η οστεοπόρωση είναι μια νόσος που προσβάλλει και τα δύο φύλα, πιο συχνά σε άτομα άνω των 65 ετών και στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Ωστόσο, μπορεί επίσης να οφείλεται σε κάποιο υποκείμενο νόσημα ή λήψη φαρμάκου (δευτεροπαθής οστεοπόρωση) και να αφορά νεαρότερες ηλικίες.
H οστεοπόρωση προκαλεί κατάγματα τα οποία διαταράσσουν την ποιότητα της ζωής για κάποιο χρονικό διάστημα ή για πάντα, γι’ αυτό είναι σημαντική η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπισή της.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η διάγνωση της οστεοπόρωσης γίνεται κυρίως με την κλινική εξέταση και την οστική πυκνομετρία (DEXA), μια απλή ολιγόλεπτη εξέταση που χρησιμεύει επίσης στην παρακολούθηση της θεραπείας. Σε DEXA πρέπει να υποβάλλονται όλοι οι άνδρες και οι γυναίκες που είναι 65 ετών και άνω, αλλά και άτομα μικρότερης ηλικίας που έχουν υποστεί κάποιο κάταγμα ευθραυστότητας (χαμηλής βίας), έχουν ιστορικό κατάγματος γονέα, είναι λεπτόσωμοι (σωματικό βάρος <60 Kg), καταναλώνουν οινόπνευμα ή καπνίζουν. Επίσης οι γυναίκες που είχαν πρώιμη εμμηνόπαυση και όσοι πάσχουν από νοσήματα ή παίρνουν φάρμακα που σχετίζονται με απώλεια οστικής μάζας (πχ ρευματοειδή αρθρίτιδα, σύνδρομο δυσαπορρόφησης), παρουσιάζουν ελάττωση αναστήματος μεγαλύτερη από 4 εκ, αναγκάστηκαν σε μακρόχρονη ακινητοποίηση, αλλά και όλοι εκείνοι που είναι επιρρεπείς σε πτώσεις.
Οι εξετάσεις αίματος συνήθως είναι φυσιολογικές, αλλά μερικές φορές είναι απαραίτητες για τον αποκλεισμό αιτίων δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης. Με τους ειδικούς βιοχημικούς δείκτες μεταβολισμού των οστών, μάλιστα, μπορούμε να υπολογίσουμε το ρυθμό απώλειας ή παραγωγής οστικής μάζας και να αξιολογήσουμε την ανταπόκριση στη φαρμακευτική αγωγή.
ΠΡΟΛΗΨΗ Η πρόσληψη ασβεστίου με την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, η αποφυγή καπνίσματος, αλκοόλ και αναψυκτικών τύπου κόλα, η σωματική άσκηση, ιδίως το περπάτημα, και η διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων βιταμίνης D, συνήθως αρκούν ως πρόληψη κατά τη νεαρή και μέση ηλικία. Όμως μετά την εμμηνόπαυση και στην τρίτη ηλικία τα μέτρα αυτά δεν επαρκούν για να εμποδίσουν την οστική απώλεια και μπορεί να απαιτείται φαρμακευτική αγωγή.
Τα συχνότερα οστεοπορωτικά κατάγματα συμβαίνουν στη σπονδυλική στήλη κατά τις καθημερινές δραστηριότητες και μπορεί να προκαλούν πόνο, προοδευτική απώλεια του αναστήματος και κύφωση. Ωστόσο δεν είναι λίγες οι φορές που διαφεύγουν της προσοχής γιατί δεν εμφανίζουν συμπτώματα και αποκαλύπτονται εκ των υστέρων στις ακτινογραφίες. Αντίθετα τα κατάγματα των άλλων οστών προκαλούνται συνήθως μετά από πτώσεις.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η θεραπεία ενός κατάγματος στοχεύει στον έλεγχο του πόνου, την πώρωσή του, την πρώιμη κινητοποίηση, την αποκατάσταση της λειτουργικότητας, τη μείωση των επιπλοκών αλλά και τη φαρμακευτική αποτροπή μελλοντικών καταγμάτων. Η επιλογή της κατάλληλης αντιμετώπισης, συντηρητικής ή χειρουργικής, εξαρτάται από το είδος του κατάγματος, δηλαδή το βαθμό παρεκτόπισης, αστάθειας, συντριβής και τη συμμετοχή της αρθρικής επιφάνειας, αλλά και την ηλικία, τη γενική κατάσταση, τις προσδοκίες και την προτίμηση του ασθενή.
Τα κατάγματα του ισχίου, με λίγες εξαιρέσεις, αντιμετωπίζονται χειρουργικά, όσο το δυνατό συντομότερα, γιατί συνοδεύονται από μεγάλη νοσηρότητα και θνησιμότητα, ιδίως στα ηλικιωμένα άτομα που συμβαίνουν και πιο συχνά.
Σήμερα διαθέτουμε ασφαλή και αποτελεσματικά φάρμακα για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης και τη μείωση του καταγματικού κινδύνου. Οι σύγχρονες, μάλιστα, μέθοδοι στη χειρουργική των καταγμάτων του ισχίου και των άλλων οστών του περιφερικού σκελετού και η χρήση της κυφοπλαστικής ή της σπονδυλοδεσίας στις πιο βαριές περιπτώσεις σπονδυλικών καταγμάτων, βελτιώνουν άμεσα την ποιότητα ζωής του ασθενή.
