Του Σάββα Θ. Τουμανίδη, Διευθυντή Β΄ Καρδιολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center
Ομότιμου Καθηγητή Θεραπευτικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών
Η εντυπωσιακή εξέλιξη της Καρδιολογίας, τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας, υπήρξε σε μεγάλο ποσοστό συνέπεια της ανάπτυξης της τεχνολογίας. Αυτό αφορά τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία των καρδιακών παθήσεων. Ακρογωνιαίος λίθος στην αντιμετώπιση του αρρώστου παραμένει ο ρόλος του καρδιολόγου, ο οποίος, με την ορθή αξιολόγηση των συμπτωμάτων και την αντικειμενική εξέταση του ασθενή, θέτει την πιθανή διάγνωση. Η φάση αυτή, η οποία είναι η πιο ουσιαστική στην αντιμετώπιση του ασθενούς, εξαρτάται από τη γνώση και την εμπειρία του Καρδιολόγου. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας υπήρξε καθοριστική στη βελτίωση και της εκπαίδευσης του ιατρού. Τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο, η ευκολία πρόσβασης στη γνώση με τη διαδικτυακή προσπέλαση έχει συντελέσει ουσιαστικά στην έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση τού ιατρού για τις νεότερες επιστημονικές εξελίξεις. Για αυτό σήμερα, το πρότυπο εκπαίδευσης τού ιατρού έχει μετατοπισθεί από την κλασική μετάδοση γνώσεων από τον καθηγητή στον εκπαιδευόμενο, στην ανάπτυξη της ικανότητας του εκπαιδευομένου να εκπαιδεύεται στον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει.
Η εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας
Η ιατρική τεχνολογία διαρκώς εξελίσσεται, κάθε όμως τεχνολογική εξέλιξη υπόκειται στη βάσανο της αξιολόγησής της στην καθημερινή ιατρική πρακτική πάνω στον άρρωστο. Σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις τού παρελθόντος έχουν περιέλθει στα αζήτητα τής καθημερινής πρακτικής αφού αποδείχθηκαν στην πράξη είτε ανεπαρκείς (πχ. ανυσματοκαρδιογράφημα, κορυφογράφημα, καρωτιδογράφημα, χαρτογράφηση) είτε υποσκελίστηκαν από άλλες νεότερες τεχνικές με μεγαλύτερη ευαισθησία και ειδικότητα στη διάγνωση των καρδιακών παθήσεων (πχ. υπερηχοκαρδιογραφία, πυρηνική καρδιολογία, αξονική και μαγνητική τομογραφία καρδιάς). Εντύπωση προκαλεί ότι η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης (ΑΠ) και το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ, Willem Einthoven Nobel Ιατρικής 1924) εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται και σήμερα, περισσότερο από έναν αιώνα, με το ίδιο σχεδόν τρόπο. Η εξήγηση αυτού του φαινομένου έγκειται μάλλον στην απλότητα της μέτρησης της ΑΠ με το σφυγμομανόμετρο (Scipione Riva-Rocci 1896) και η ευρεία εκπαίδευση στη χρήση του ηλεκτροκαρδιογραφήματος από φοιτητές, γενικούς ιατρούς και παθολόγους.
Η ανάγκη για εξειδίκευση
Η σημαντική τεχνολογική εξέλιξη δημιούργησε την αναγκαιότητα εξειδίκευσης των Καρδιολόγων σε υποειδικότητες, όπως του επεμβατικού Καρδιολόγου, του ηλεκτροφυσιολόγου, του ηχωκαρδιολόγου, του πυρηνικού καρδιολόγου κ.λπ. Η αναγκαιότητα αυτή δημιούργησε έναν σύγχρονο Ιανό, καθώς ο εξειδικευμένος καρδιολόγος από τη μια ασχολείται καθημερινά με ένα μικρό αντικείμενο της Καρδιολογίας, ενώ από την άλλη αποκόπτεται από την άσκηση της κλινικής Καρδιολογίας. Ο συγκερασμός των δύο απαιτεί καθημερινό μόχθο και επιδεξιότητα.
Ο ρόλος της τεχνολογίας στην αναίμακτη θεραπεία
Η πρόοδος της τεχνολογίας σε έναν τομέα της Καρδιολογίας αρκετές φορές προηγείται της εκπαίδευσης των ιατρών. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η διαδερμική αντικατάσταση της σοβαρά στενωμένης αορτικής βαλβίδας, όπου το τεχνολογικό αυτό επίτευγμα επέβαλε την αναγκαιότητα εκπαίδευσης των Καρδιολόγων στη μη χειρουργική αντικατάσταση της βαλβίδας. Αυτό αποτελεί πράγματι πρόοδο της επιστήμης, όταν σε οποιαδήποτε πάθηση η αναίμακτη μέθοδος θεραπείας του ασθενούς καθιστά τη χειρουργική αντιμετώπιση περιττή.
Στον διαγνωστικό τομέα της Καρδιολογίας, οι τεχνολογικές εξελίξεις πρακτικά έχουν εξαλείψει την ύπαρξη αδιάγνωστης καρδιολογικής πάθησης και μάλιστα κατά κανόνα με αναίμακτη μέθοδο. Οι εξελίξεις στην υπερηχοκαρδιογραφία (stress echo, διοισοφάγειο echo, τριών διαστάσεων echo κλπ.), την πυρηνική καρδιολογία, την αξονική στεφανιογραφία και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια τη μαγνητική τομογραφία καρδιάς έχουν υποκαταστήσει σε σημαντικό ποσοστό επεμβατικές μεθόδους όπως η βιοψία μυοκαρδίου, η επεμβατική στεφανιογραφία και τον καρδιακό καθετηριασμό. Στο Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center διενεργούνται σήμερα όλες οι παραπάνω διαγνωστικές πράξεις με σύγχρονα μηχανήματα υπερηχοκαρδιογραφίας, αξονικού και μαγνητικού τομογράφου, και το σπουδαιότερο, με ιατρικό προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης στην διαγνωστική αξιοποίηση των νέων αυτών τεχνολογιών.
