Μαντωνάκης Ελευθέριος
Διευθυντής Ι' Χειρουργικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν

Η κύστη κόκκυγος είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση της ιεροκοκκυγικής χώρας («της ουράς»), η οποία προκαλείται από τη διείσδυση τριχών και μικροβίων κάτω από το δέρμα. Αν και πρόκειται για καλοήθη νόσο, μπορεί να γίνει ιδιαίτερα ενοχλητική, με επεισόδια έντονου πόνου, εκροής πύου, σχηματισμό αποστημάτων και συχνές υποτροπές. Προσβάλλει κυρίως νεαρούς άνδρες (αναλογία περίπου 3:1 σε σχέση με τις γυναίκες), με συχνότερη ηλικία εμφάνισης μεταξύ 15 και 35 ετών. Η νόσος έχει μεγάλη επίπτωση σε ομάδες με παρατεταμένη καθιστική θέση, όπως φοιτητές, επαγγελματίες γραφείου και στρατιώτες.

Προδιαθεσικοί παράγοντες της κύστης κόκκυγος είναι η αυξημένη τριχοφυΐα, η καθιστική ζωή, η παχυσαρκία, η κακή υγιεινή και η έντονη εφίδρωση, ενώ η παθοφυσιολογία της σχετίζεται με είσοδο τριχών στο δέρμα λόγω τριβής και πίεσης στην περιοχή, με φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού στις τρίχες ως ξένο σώμα ή με μικροβιακή επιμόλυνση, που οδηγεί στη δημιουργία συριγγίων και κοιλοτήτων.

Πώς εκδηλώνεται η κύστη κόκκυγος;

Η κύστη κόκκυγα μπορεί να δώσει ένα μεγάλο εύρος συμπτωμάτων, που κυμαίνεται από μια σχεδόν ασυμπτωματική ενόχληση στην περιοχή του κόκκυγα έως μια έντονη φλεγμονή. Μπορούμε να διακρίνουμε δύο κύριες φάσεις, την οξεία και τη χρόνια.

• Οξεία φάση: χαρακτηρίζεται από τα σημεία της φλεγμονής, δηλαδή πόνο, οίδημα και ερυθρότητα στην περιοχή του κόκκυγα, ενώ μπορεί να παρατηρείται εκροή πυώδους ή άλλου υγρού από την περιοχή. Ο ασθενής δυσκολεύεται να κάτσει ή να κάνει κινήσεις που προκαλούν τάση στο δέρμα της πάσχουσας περιοχής. Πυρετός και κακουχία είναι ενδεικτικά παρουσίας αποστήματος στην περιοχή, δηλαδή συλλογής πύου που δεν παροχετεύεται και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.
• Χρόνια φάση: χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζοντα επεισόδια εκροής υγρού και πόνου στην περιοχή του κόκκυγα. Συνήθως υπάρχει ένα ή πολλαπλά στόμια συριγγίων στο δέρμα. Έχουν αναφερθεί πολύ σπάνιες περιπτώσεις ανάπτυξης πλακώδους καρκινώματος σε παραμελημένα συρίγγια.

Ποια η θεραπεία της κύστης κόκκυγος;

Στην περίπτωση αποστήματος στην περιοχή του κόκκυγα η θεραπεία είναι η άμεση χειρουργική παροχέτευση. Τα αντιβιοτικά δρουν επικουρικά. Όταν παρέλθει ικανό χρονικό διάστημα και υποχωρήσει η φλεγμονή, ακολουθεί η χειρουργική επέμβαση για την οριστική αντιμετώπιση.

Η τελική χειρουργική αντιμετώπιση έχει ως στόχο την αφαίρεση ή καταστροφή των φλεγμονωδών κοιλοτήτων και τη μείωση του κινδύνου υποτροπών. Οι βασικές χειρουργικές μέθοδοι είναι:

1. Κλασική χειρουργική εκτομή

- Ανοικτή μέθοδος: η κύστη αφαιρείται χειρουργικά και το τραύμα αφήνεται να επουλωθεί δευτερογενώς. Ποσοστά υποτροπής περίπου 10–15%, με επούλωση έως 6–8 εβδομάδες.
- Κλειστή μέθοδος: η κύστη αφαιρείται και το τραύμα συρράπτεται, με ταχύτερη επούλωση αλλά υψηλότερα ποσοστά υποτροπής (15–20%).

2. Πλαστικές τεχνικές (Limberg flap, Karydakis flap)

-Η κύστη αφαιρείται και πραγματοποιείται μετατόπιση δερματικών κρημνών για καλύτερη επούλωση. Η μέθοδος έχει μικρότερα ποσοστά υποτροπής (5-8%) αλλά και μεγαλύτερη τομή και επιπλοκές από το χειρουργικό τραύματα.

3. Ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές – Laser (SiLaC)

Η μέθοδος SiLaC (Sinus Laser Closure) αποτελεί την πιο σύγχρονη ελάχιστα επεμβατική τεχνική. Χρησιμοποιεί ειδική οπτική ίνα Laser που εισάγεται στο συρίγγιο και με ελεγχόμενη εκπομπή ενέργειας προκαλεί θερμική καταστροφή του εσωτερικού τοιχώματος και σύγκλειση της κοιλότητας.

Η μέθοδος SiLaC με περισσότερες λεπτομέρειες

Η μέθοδος SiLaC με Laser αποτελεί την πλέον εξελιγμένη θεραπευτική επιλογή για την κύστη κόκκυγος, συνδυάζοντας την ασφάλεια, την ταχεία ανάρρωση και το χαμηλό ποσοστό υποτροπών. Ενδείκνυται ιδιαίτερα για νεαρούς και δραστήριους ασθενείς που επιθυμούν μια οριστική, ελάχιστα τραυματική λύση. Πραγματοποιείται από εξειδικευμένο χειρουργό στις παθήσεις της ορθοπρωκτικής χώρας και στην τεχνολογία Laser.

Η διαδικασία περιλαμβάνει τα εξής βήματα:
1. Καθαρισμός της κύστης και των συριγγίων με ειδικά εργαλεία.
2. Εισαγωγή λεπτού καθετήρα με οπτική ίνα Laser στο συρίγγιο.
3. Εκπομπή ελεγχόμενης ενέργειας που προκαλεί φωτοθερμική συρρίκνωση και σύγκλειση των τοιχωμάτων.

Η ενέργεια του Laser επιτυγχάνει άμεση αποστείρωση της κοιλότητας, ενώ ταυτόχρονα διεγείρει την αναγέννηση των ιστών. Σε αντίθεση με την κλασική χειρουργική, δεν απαιτείται εκτεταμένη εκτομή ή ράμματα.

Πλεονεκτήματα της SiLaC:
- Ελάχιστος τραυματισμός ιστών.
- Διάρκεια επέμβασης 20–30 λεπτά.
- Μπορεί να πραγματοποιηθεί με τοπική ή γενική αναισθησία.
- Επιστροφή στην εργασία ή στις σπουδές εντός 2–3 ημερών.
- Ελάχιστος πόνος και μικρή ανάγκη αναλγητικών.
- Πολύ καλό αισθητικό αποτέλεσμα, χωρίς μεγάλες ουλές.

Αποτελέσματα:
- Ποσοστά υποτροπής 5–8%, συγκρίσιμα με τις πιο εκτεταμένες πλαστικές τεχνικές, τα οποία ποικίλλουν αναλόγως του μεγέθους.
- Πολύ χαμηλά ποσοστά επιπλοκών (αιμορραγία, λοίμωξη).
- Υψηλή ικανοποίηση ασθενών λόγω ταχείας ανάρρωσης και ελάχιστων περιορισμών.