Δερματολόγος, Δ/ντής Δερματολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν
Το καλοκαίρι, λόγω της ζέστης και της αυξημένης υγρασίας, δημιουργούνται οι ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη μυκήτων στο δέρμα και τα νύχια. Οι μυκητιάσεις είναι κοινές δερματικές λοιμώξεις που προκαλούνται από δερματόφυτα, ζυμομύκητες (όπως η Candida) ή μύκητες του περιβάλλοντος.
Η έκθεση σε θερμά-υγρά δημόσια περιβάλλοντα όπως πισίνα, θάλασσα, κολυμβητήριο κατά τη θερινή περίοδο αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης δερματικών μυκητιάσεων. Η παρατεταμένη υγρασία, τυχόν τραυματισμοί του επιδερμιδικού φραγμού αλλά και η απευθείας επαφή με μολυσμένες επιφάνειες ή νερά αποτελούν τους πιο συχνούς τρόπους μετάδοσης.
Όσον αφορά τις πισίνες η παρουσία δερματόφυτων στα πλακάκια, στις ντουζιέρες και στα καθίσματα γύρω από την πισίνα διευκολύνει τη μετάδοση των μυκήτων μέσω άμεσης επαφής ή σταγονιδίων. Αλλά και η παραλία αποτελεί χώρο αυξημένου κινδύνου μετάδοσης, γιατί παρότι το αλμυρό νερό δεν ευνοεί την ανάπτυξη τους, η υγρασία από τις πετσέτες και τα μαγιό καθώς και η χρήση κοινών επιφανειών (π.χ. ξαπλώστρες, αποδυτήρια) δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για αποικισμό από μύκητες.
Οι συχνότερες κλινικές οντότητες
Tinea pedis: Εμφανίζεται στα πέλματα και τα μεσοδακτύλια διαστήματα. Προκύπτει συχνά μετά από περπάτημα χωρίς υποδήματα σε δημόσιους χώρους και υγρές επιφάνειες (ντους, αποδυτήρια, πισίνα).
Ονυχομυκητίαση: Προσβάλει κυρίως τα νύχια των ποδιών. Κύριοι αιτιολογικοί παράγοντες είναι: τραυματισμοί / αποκόλληση του νυχιού, χρήση κοινών εργαλείων περιποίησης, συνθήκες πελματιαίας υπεριδρωσίας.
Ποκιλόχρους πιτυρίαση : Εμφανίζεται κυρίως σε ράχη και ντεκολτέ. Παρουσιάζει εξάρσεις το καλοκαίρι λόγω αυξημένης εφίδρωσης και σμηγματόρροιας.
Καντιντίαση: Εμφανίζεται κυρίως στις πτυχές του δέρματος (μηροβουβωνικές, υπομαστικές, μασχαλιαίες). Προκαλείται από συνθήκες έντονης τριβής, εφίδρωσης και συγκράτησης υγρασίας.
Tinea corporis / faciei: Μπορεί να μεταδοθεί από την άμμο ή τα κοινά υφάσματα (πετσέτες, μαξιλάρια παραλίας). Εμφανίζεται ως ερυθηματώδης, απολεπιζόμενη πλάκα με δακτυλιοειδή κατανομή.
Πρόληψη δερματικών μυκητιάσεων το καλοκαίρι
- Χρήση προσωπικής πετσέτας και ρουχισμού (μαγιό)
- Αλλαγή βρεγμένων ρούχων/μαγιό αμέσως μετά το μπάνιο
- Σχολαστικό στέγνωμα του σώματος, ιδιαίτερα στις πτυχές
- Απαραίτητη η χρήση υποδημάτων σε ντους, αποδυτήρια και δημόσιους χώρους
- Πλύσιμο πετσετών/μαγιό σε υψηλές θερμοκρασίες (>60°C)
- Προληπτική θεραπεία σε άτομα με προδιαθεσικούς παράγοντες και υποτροπιάζουσες λοιμώξεις (π.χ. αντιμυκητιασική πούδρα στις πτυχές/πέλματα, σπρέι κατά της εφίδρωσης, ειδικά καθαριστικά προϊόντα)
Θεραπεία
Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από την έκταση και τον τύπο της λοίμωξης:
- Τοπικά σκευάσματα: Κλοτριμαζόλη, τερβιναφίνη, κετοκοναζόλη
- Συστηματική αγωγή: Σε υποτροπιάζουσες ή εκτεταμένες μορφές (ιδιαίτερα για ονυχομυκητίαση ή χρόνια ποικιλόχρους πιτυρίαση)
- Συνδυασμός με αντιφλεγμονώδη: Σε περιπτώσεις έντονου ερεθισμού
Συμπεράσματα
Οι μυκητιάσεις του καλοκαιριού που σχετίζονται με το θαλάσσιο ή παραθαλάσσιο περιβάλλον είναι συχνές, συχνά υποτιμημένες αλλά ευτυχώς πλήρως αντιμετωπίσιμες. Η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία είναι καθοριστικής σημασίας για την αποτροπή τόσο της μετάδοσης αλλά και των υποτροπών τους.
