Ωτορινoλαρυγγολόγος, Διευθύντρια Ακοολογικού-Νευροωτολογικού Τμήματος Ερρίκος Ντυνάν
Η κάθε αίσθηση παίρνει ερεθισμό από το περιβάλλον. Το μάτι παίρνει από το φως και το αυτί από τον ήχο. Αυτόν τον ερεθισμό το αισθητήριο όργανο της ακοής τον μετατρέπει σε ηλεκτρικό ρεύμα και το στέλνει στον εγκέφαλο κα έτσι ακούμε.
Η ακοή είναι μια από τις πέντε αισθήσεις: όργανο αντίληψης τ΄ αυτιά και αντικείμενο αντίληψης ο ήχος. Η ακοή είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας και κατ΄ επέκταση της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του ατόμου, προάγει την επικοινωνία, την εκπαίδευση, την αντίληψη του εξωτερικού χώρου και συμπληρώνει την όραση.
Η επιδημιολογική καταγραφή της επίπτωσης των διαταραχών του ακουστικού συστήματος στον γενικό πληθυσμό το κατατάσσει μεταξύ των πλέον συχνά προσβαλλομένων συστημάτων, εστιάζοντας στην θεραπευτική αντιμετώπιση ανάλογα με τα αίτια: άλλοτε με φαρμακευτική αγωγή, άλλοτε με χειρουργική αντιμετώπιση και άλλοτε με υποστηρικτική αντιμετώπιση (ακουστικά βαρηκοΐας, κοχλιακά εμφυτεύματα κ.λπ.)
Επιδημιολογία
Οι έρευνες και η στατιστική δείχνουν ένα διαρκώς αυξανόμενο ποσοστό του πληθυσμού με απώλεια ακοής τόσο στον παιδιατρικό πληθυσμό όσο και στους ενήλικες με οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
Περισσότερο από 10% του συνολικού πληθυσμού πάσχει από κάποιο βαθμό βαρηκοΐας. Στις ηλικίες άνω των 65 ετών το ποσοστό φτάνει το 30%, με το 80% αυτών να έχουν βλάβη και στα δύο αυτιά, ενώ το 90% των ατόμων που χρησιμοποιούν ακουστικά βαρηκοΐας έχουν όφελος.
Σήμερα υπάρχουν πλήρως εξοπλισμένα κέντρα ακοής που αποκαλύπτουν την διάγνωση και μεθόδευση διαφόρων διαγνωστικών εξετάσεων. Οι εξετάσεις είναι γρήγορες και ανώδυνες (τονική και ομιλητική ακοομετρία, τυμπανομετρία, ακουστικά προκλητά δυναμικά, ωτοακουστικές εκπομπές, ASSR).
Η εξέλιξη των διαγνωστικών δυνατοτήτων είναι μεγάλη ώστε διαγιγνώσκονται ακόμα και υποκρινόμενες βαρηκοΐες, ενώ υπάρχει δυνατότητα να αξιολογείται και να ανιχνεύεται η ακοή σε νεογνά και βρέφη.
Σήμερα, η βαθύτερη γνώση των μηχανισμών κάθε πάθησης σε συνδυασμό με τη σύγχρονη τεχνολογία μας έχουν απαλλάξει από την ταλαιπωρία του παρελθόντος διαγνωστικά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του παγκόσμιου οργανισμού υγείας πάνω από 5% του παγκόσμιου πληθυσμού έχουν απώλεια ακοής σε βαθμό αναπηρίας, ενώ μέχρι το 2050 υπολογίζεται ότι θα έχουν ξεπεράσει το 1 δισεκατομμύριο ανθρώπων.
«Βαρηκοϊα»
Ο όρος βαρηκοΐα χρησιμοποιείται για να περιγράψει την μείωση της ακουστικής ικανότητας, η οποία μπορεί να εμφανιστεί αιφνίδια ή σταδιακά. Υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες βαρηκοΐας.
1) Βαρηκοϊα αγωγιμότητας: Όταν η βλάβη εντοπίζεται στο σύστημα αγωγής του ήχου, δηλαδή στο έξω ή μέσο αυτί (π.χ. ωτίτιδα ωτοσκλήρυνση).
2) Νευροαισθητήριος βαρηκοΐα: Όταν η βλάβη εντοπίζεται στο σύστημα αντίληψης του ήχου, περιφερική στο έσω αυτί – κοχλία (κοχλιακή) ή στην αρχή του κοχλιακού νεύρου (οπισθοκοχλιακή) και κεντρική όταν η βλάβη αφορά στην κεντρική ακουστική οδό από το κοχλιακό νεύρο μέχρι τον ακουστικό φλοιό στον κροταφικό λοβό του εγκεφάλου (πρεσβυακουσία, βαρηκοΐα από θόρυβο) και 3) Μικτού τύπου συνδυασμός των δύο παραπάνω.
Τα συχνότερα σημεία που δείχνουν απώλεια ακοής στα παιδιά:
- Το παιδί δεν ανταποκρίνεται πάντοτε στους διάφορους ήχους και φωνές.
- Η ομιλία δεν είναι καθαρή.
- Παρατηρείται καθυστέρηση στην ανάπτυξη ομιλίας και γλώσσας.
- Δεν υπακούει σε οδηγίες που του δίνεις.
- Ψηλώνει την ένταση της φωνής όταν βλέπει τηλεόραση, ραδιόφωνο.
Σημεία που δείχνουν ότι υπάρχει βαρηκοΐα στους ενήλικες:
- Το άτομο που πάσχει παραπονιέται ότι οι άλλοι μουρμουρίζουν και ότι η ομιλία δεν είναι καθαρή.
- Ζητά να επαναλάβουν αυτά που του λένε.
- Το περιβάλλον αντιλαμβάνεται ότι δεν ακούει.
- Δεν ακούει το τηλέφωνο και το κουδούνι.
- Καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια για να αντιληφθεί και να κατανοήσει μια συζήτηση.
- Δεν ακούει καλά εκεί που βρίσκετε, όταν υπάρχει στο βάθος ήχος.
Εάν αντιληφθείτε ότι ξαφνικά έχετε μείωση ακοής είναι επείγον να επισκεφτείτε αμέσως τον ειδικό γιατρό. Η έγκαιρη αντιμετώπιση μιας απώλειας ακοής επιτρέπει μια καλύτερη εξέλιξη.
Σε ποιες κατηγορίες ανθρώπων απευθύνεται το Ακοολογικό Ιατρείο;
1) Άτομα άνω των 60 ετών.
2) Άτομα που εκτίθενται σε θόρυβο (επαγγελματικό), όσοι ακούν συχνά μουσική σε δυνατή ένταση, όσοι ακολουθούν μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή.
3) Άτομα με οικογενειακό ιστορικό βαρηκοΐας.
Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση είναι εξαιρετικής σημασίας καθώς οι διαταραχές ακουστικού συστήματος δεν αφορούν μόνο ανθρώπους άνω των 65 ετών αλλά και παραγωγικές ηλικίες (23% 18 – 44, 29% 45 – 64).
Η ακοή πρέπει να εκτιμάται και να προστατεύεται, γιατί είναι δώρο και η απώλεια παρεμποδίζει την ποιότητα ζωής, περιορίζει την δυνατότητα επαφής με το περιβάλλον, προκαλεί κούραση, άγχος, ανασφάλεια, μελαγχολία και πλήρη απομόνωση και σημαντικό αυξάνει τον κίνδυνο ‘’άνοιας’’ επιταχύνοντας την εκφύλιση της σκέψης και της μνήμης.
