Του Γρηγόρη Παυλίδη
Διευθυντή Δ΄ Καρδιολογικού Τμήματος / Επεμβατικής Καρδιολογίας, Βαλβιδοπαθειών και Δομικών Παθήσεων ΕΝΗC
Τα νοσήματα των καρδιακών βαλβίδων λόγω ρευματικού πυρετού ήταν πάντοτε σημαντικά και απαιτούσαν, κατά κανόνα, χειρουργική αντιμετώπιση. Παρά τη σημαντική μείωση του ρευματικού πυρετού, τουλάχιστον στις ανεπτυγμένες χώρες, η συχνότητα των βαλβιδικών παθήσεων της καρδιάς συνεχώς αυξάνεται. Αυτό οφείλεται σε βαλβιδικά νοσήματα εκφυλιστικής πλέον αιτιολογίας, που αυξάνουν σε συχνότητα καθώς οι πληθυσμοί των ανεπτυγμένων χωρών γηράσκουν. Οι κυριότερες βαλβιδοπάθειες σήμερα είναι:
- η στένωση της αορτικής βαλβίδας, λόγω ασβέστωσης των γλωχίνων τρίπτυχης ή συγγενούς δίπτυχης βαλβίδας
- η ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας, λόγω πρόπτωσης, εκφύλισης του σκελετού της βαλβίδας ή διάτασης της αριστεράς κοιλίας
- η ανεπάρκεια της τριγλώχινας βαλβίδας, κυρίως λόγω των καλωδίων βηματοδοτών ή απινιδοτών, που είναι πλέον συχνοί.
Στένωση της αορτικής βαλβίδας
Η στένωση της αορτικής βαλβίδας αφορά περίπου το 3% του γενικού πληθυσμού άνω των 75 ετών. Οφείλεται κατά κύριο λόγο σε ασβέστωση των γλωχίνων προηγούμενα φυσιολογικής βαλβίδας ή προηγούμενα συγγενούς διγλώχινας βαλβίδας, συχνής συγγενούς πάθησης που αφορά το 2% του πληθυσμού. Όταν το άνοιγμα της βαλβίδας φτάσει να είναι μικρότερο του ενός τετραγωνικού εκατοστού, η στένωση της βαλβίδας θεωρείται σοβαρή και, εάν συνοδεύεται με συμπτώματα, είναι επικίνδυνη και χρήζει αντιμετώπισης. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι η δύσπνοια κατά την κόπωση, η στηθάγχη και τα λιποθυμικά επεισόδια. Παραδοσιακά, η στένωση της αορτικής βαλβίδας αντιμετωπιζόταν με εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς. Πιο συγκεκριμένα γινόταν αντικατάσταση της βαλβίδας με νέα τεχνητή βαλβίδα, συνήθως από βιολογικό υλικό.
Τα τελευταία δέκα χρόνια αναπτύχθηκε η τεχνική της εμφύτευσης μιας βιοπροσθετικής βαλβίδας διαδερμικά με καθετήρα στην περιοχή της νοσούσας βαλβίδας, χωρίς αυτή να αφαιρεθεί. Η βαλβίδα που εμφυτεύεται είναι από βιολογικό υλικό μέσα σε μεταλλικό κλωβό, που είτε εκπτύσσεται με μπαλόνι, είτε είναι αυτοεκπτυσσόμενος. Τα κλινικά αποτελέσματα αυτής της επέμβασης σε ασθενείς μετρίου ή αυξημένου χειρουργικού κινδύνου, είναι άριστα και απόλυτα συγκρίσιμα –αν όχι καλύτερα– με τη χειρουργική εμφύτευση βαλβίδων. Η μέθοδος αυτή τείνει να γίνει η θεραπεία εκλογής σε άτομα άνω των 80 ετών, ενώ σε χώρες όπως η Γερμανία οι διαδερμικές εμφυτεύσεις έχουν ξεπεράσει τις χειρουργικές.
Ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας
Η ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας είναι ακόμα συχνότερη βαλβιδοπάθεια σε άτομα μεγάλης ηλικίας (9,3% στο γενικό πληθυσμό άνω των 75 ετών). Οφείλεται είτε σε πρόπτωση της βαλβίδας, είτε σε διάταση της αριστερής κοιλίας σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια (λειτουργική ανεπάρκεια). Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μια διαδερμική τεχνική σύλληψης των δύο γλωχλίνων της μιτροειδούς βαλβίδας με το λεγόμενο MitralClip. Η τεχνική απευθύνεται σε ασθενείς με πρόπτωση μιτροειδούς που δεν μπορούν να χειρουργηθούν και ασθενείς με λειτουργική ανεπάρκεια. Ως αποτέλεσμα της διαδερμικής αυτής τεχνικής έχουμε τη σημαντική ελάττωση της ανεπάρκειας καθώς και τη σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων των ασθενών. Επίσης, έχουν αναπτυχθεί βαλβίδες που εμφυτεύονται με μικρή τομή στην περιοχή της μιτροειδούς βαλβίδας, με πάλλουσα καρδιά. Η συγκεκριμένη τεχνική βρίσκεται σε κλινικές μελέτες και υπόσχεται δραματική αλλαγή του τρόπου θεραπείας της ανεπάρκειας της μιτροειδούς βαλβίδας.
Ανεπάρκειας της τριγλώχινας βαλβίδας κ άλλες δομικές παθήσεις
Τέλος, πολλαπλές τεχνικές έχουν αναπτυχθεί για την αντιμετώπιση ανεπάρκειας της τριγλώχινας βαλβίδας, όπως και της στένωσης της πνευμονικής βαλβίδας. Όλες αυτές οι νέες τεχνικές, μαζί με τις διαδερμικές μεθόδους θεραπείας άλλων δομικών παθήσεων, όπως μεσοκολπική επικοινωνία και βατό ωοειδές τρήμα, καθώς και σύγκληση του αριστερού ωτίου του αριστερού κόλπου αποτελούν μια επανάσταση στην καρδιολογία και την ιατρική εν γένει. Αποτελούν θεραπείες αλλαγής του τρόπου αντιμετώπισης των νοσημάτων των καρδιακών βαλβίδων.
