Πνευμονολόγου, Διευθυντή Α' Πνευμονολογικού Τμήματος, Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center
Χρονία Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια ή αλλιώς ΧΑΠ είναι η βλάβη προκαλεί στους πνεύμονες η εισπνοή ερεθιστικών ουσιών, από τις οποίες κυρίαρχη θέση κατέχει ο καπνός.
Η ΧΑΠ είναι μία πολύ συνηθισμένη νόσος της εποχής. Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας περίπου 600.000 Έλληνες νοσούν, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 8,4% του συνολικού πληθυσμού. Από αυτούς, το 56% δεν γνωρίζει ότι πάσχουν από τη νόσο. Οι άνδρες πάσχουν 2,5 φορές περισσότερο από τις γυναίκες ενώ στις αγροτικές περιοχές οι άνθρωποι καπνίζουν 2 φορές περισσότερα τσιγάρα από ό,τι στα αστικά κέντρα.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ΧΑΠ;
Φαίνεται να υπάρχει γενετική προδιάθεση στους ανθρώπους οι οποίοι αναπτύσσουν ΧΑΠ. Προσβάλλονται κυρίως άτομα άνω στων 40 ετών, ενώ ιδιαίτερη σημασία έχει πόσα χρόνια είναι κανείς καπνιστής και πόσα τσιγάρα καπνίζει.
Μικρότερες ηλικίες δεν παρουσιάζουν τη νόσο, δημιουργούν όμως τις συνθήκες εμφάνισης της πάθησης.Η ΧΑΠ είναι ύπουλη νόσος, αρχικά ασυμπτωματική. Ύστερα εμφανίζεται ένας πρωινός βήχας, ο λεγόμενος «βήχας του καπνιστή».
Αν και οι περισσότεροι υποτιμούν αυτόν τον πρωινό βήχα, η εμφάνισή του σημαίνει πως η βλάβη έχει ήδη δημιουργηθεί. Έτσι, ενώ η παραγωγή πτυέλου στον πνεύμονα είναι φυσιολογική, καθώς παγιδεύει τα μικροσωματίδια που εισπνέουμε, όταν ο πνεύμονας αρχίσει να ενοχλείται, οι πνευμονικοί αδένες υπερτρέφονται και εμφανίζονται τα πτύελα που περισσεύουν και τα οποία αποβάλλονται με τον βήχα. Στη συνέχεια, ο βήχας εμφανίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, ενώ προστίθεται και η δύσπνοια όταν ο ασθενής βαδίζει σε ανηφόρα, σύμπτωμα που συνήθως θα στείλει τον άνθρωπο στο γιατρό. Μάλιστα, τη στιγμή εκείνη, η αναπνευστική ικανότητα του ατόμου είναι μειωμένη κατά 40% τουλάχιστο.
Ποιες εξετάσεις δείχνουν το πρόβλημα;
Δύο είναι οι εξετάσεις που απαιτούνται: η ακτινογραφία θώρακος και ο λειτουργικός έλεγχος της αναπνοής, για τον οποίο η πιο απλή εξέταση είναι η σπιρομέτρηση (από λατινικό spirο που σημαίνει αναπνέω). Με την σπιρομέτρηση παρακολουθούμε την εξέλιξη της νόσου και το αποτέλεσμα της θεραπείας.
Με βάση τις τιμές της σπιρομέτρησης, η ΧΑΠ ταξινομείται σε 4 στάδια βαρύτητας: αρχόμενη, ήπια, μέτρια και βαρεία. Ταυτόχρονα, υπάρχουν και συγκεκριμένα ερωτηματολόγια που καταγράφουν τον βαθμό στον οποίο έχει επηρεάσει η ΧΑΠ την ποιότητα ζωής του πάσχοντος, με ερωτήσεις που αφορούν την καθημερινή δραστηριότητα (π,χ. Σημειώνεται δύσπνοια στην κόπωση; Σημειώνεται δύσπνοια στην ανάπαυση; Μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί το πρωί; Μπορεί να κάνει τη στοιχειώδη βόλτα έξω από το σπίτι ή τις στοιχειώδεις εργασίες;).
Υπάρχει θεραπεία;
Η νόσος, όταν εγκατασταθεί, εξελίσσεται παρά τη θεραπεία. Η θεραπεία συνίσταται σε εισπνεόμενα φάρμακα που βοηθούν να ανακοπεί κατά το δυνατόν η πρόοδος της νόσου. Πολύ σημαντικός είναι και ο εμβολιασμός, καθώς οι καπνιστές θεωρούνται άτομα υψηλού κινδύνου. Έτσι, οι πάσχοντες από ΧΑΠ αλλά και όλοι οι καπνιστές, θα πρέπει ετησίως να κάνουν το εμβόλιο της γρίπης καθώς και το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου ανά πενταετία.
Το τεστ των 5 ερωτήσεων
- Έχετε συνεχή βήχα;
- Ένα κρυολόγημα διαρκεί περισσότερο από ό,τι παλαιότερα;
- Κουράζεστε/έχετε δύσπνοια όταν ανεβαίνετε τη σκάλα/ανηφόρα;
- Είστε άνω των 40 χρόνων;
- Είστε τωρινός ή πρώην καπνιστής;
Αν απαντήσετε καταφατικά σε 3 τουλάχιστον από τις παραπάνω ερωτήσεις, θα πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό σας ώστε να υποβληθείτε σε σπιρομέτρηση.
