Του Νικολάου Τζόγκα
Πνευμονολόγου-Φυματιολόγου, Διευθυντή Γ΄ Πνευμονολογικού Τμήματος Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ - COPD), είναι νόσος του αναπνευστικού συστήματος που χαρακτηρίζεται από εμμένουσα βρογχική απόφραξη και σχετίζεται με αυξημένη χρόνια φλεγμονώδη απόκριση των αεραγωγών σε επιβλαβή σωματίδια ή αέρια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ως τέταρτη αιτία θανάτου διεθνώς, μετά δηλαδή τη στεφανιαία νόσο, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και τις οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού.
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια αποδίδεται κατά 90% στο κάπνισμα (συμπεριλαμβανομένου και του παθητικού). Άλλοι παράγοντες που ενοχοποιούνται είναι οι οικιακοί, επαγγελματικοί ή ατμοσφαιρικοί ρύποι, συχνές και σοβαρές λοιμώξεις αναπνευστικού, το κάπνισμα της μητέρας κατά την εγκυμοσύνη ή μετά τον τοκετό, καθώς και προδιαθεσικοί παράγοντες, όπως η κληρονομικότητα, το χαμηλό βάρος γέννησης, ανεπάρκεια συγκεκριμένων ενζύμων(α1-αντιθρυψίνη) .Η συμμετοχή τους ποσοστιαία στο σύνολο των ασθενών με ΧΑΠ είναι μικρή.
Το συνηθέστερο σύμπτωμα των πασχόντων από ΧΑΠ είναι η δύσπνοια. Στην αρχή μπορεί να εκδηλώνεται μόνο με την άσκηση αλλά στη συνέχεια εκδηλώνεται με το περπάτημα στον ανήφορο, το περπάτημα στο ίσιωμα και στο τέλος ακόμη και με τις απλές καθημερινές κινήσεις μέσα στο σπίτι. Εκτός από τη δύσπνοια ο πάσχων μπορεί, αρκετά συχνά, να έχει καθημερινά έντονο βήχα με παραγωγή πτυέλων. Η νόσος κάνει συχνές παροξύνσεις, συνήθως εξαιτίας κάποιας κοινής λοίμωξης του αναπνευστικού και ο ασθενής αναφέρει επιδείνωση της προ υπάρχουσας δύσπνοιας και αύξηση της παραγωγής πτυέλων τα οποία γίνονται πιο παχύρευστα και αποκτούν κίτρινο ή κιτρινοπράσινο χρώμα. Η επιδείνωση αυτή μπορεί να οδηγήσει τον ασθενή στο νοσοκομείο με σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια. Στα τελικά στάδια της νόσου οι εισαγωγές στο νοσοκομείο είναι πολύ συχνές (μπορεί και 3-4 φορές το χρόνο ή και περισσότερες). Σε κάθε εισαγωγή τα δεδομένα είναι χειρότερα από την προηγούμενη.
Η έγκαιρη διάγνωση, είναι κλειδί για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της:
Για να διαγνωστεί εγκαίρως και σε αρχική φάση η ασθένεια, πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένος ο κόσμος και να προστρέξει στον πνευμονολόγο εάν απαντήσει καταφατικά σε 3 ή περισσότερες από τις παρακάτω ερωτήσεις:
Βήχετε μερικές φορές τις περισσότερες ημέρες;
- Έχετε πτύελα τις περισσότερες ημέρες;
- Σας πιάνει δυσκολία στην αναπνοή (άσκηση, ανηφόρες, σκάλες) πιο εύκολα από άλλα άτομα της ηλικίας σας;
- Είστε πάνω από 40 ετών;
- Είστε τωρινός ή πρώην καπνιστής;
Εφόσον λοιπόν κάποιος απαντήσει καταφατικά σε 3 τουλάχιστον από τις παραπάνω ερωτήσεις, πρέπει να υποβληθεί σε σπιρομέτρηση (απαραίτητη εξέταση διαγνωστική της ΧΑΠ, σε ειδικό Πνευμονολόγο).